ORTODONTİ
Ortodonti, çene kemikleri ve dişlerin gelişimini, çenelerin birbiriyle olan ilişkilerindeki bozuklukları ve bunların tedavisini inceleyen bilim dalıdır. Dişlerin çene kemiklerinde düzgün sıralanması, alt ve üst çenelerin birbirleriyle doğru ilişkide kapanması, hem estetik, hem fonasyon (doğru seslerle konuşma) hem de fonksiyon (çiğneme) açısından önemlidir.
Ortodontik tedavi ile dişlerdeki çapraşıklıklar, alt ve üst çenenin birbiriyle olan ilişkisi düzenlenir ve bireyler hem daha güzel bir gülümsemeye hem de daha rahat bir çiğneme düzlemine sahip olur.
Hangi yaşta olursa olsun, tedavi edilmeyen ortodontik problemler birçok farklı probleme yol açar. Örneğin çapraşıklık dişlerin temizliğini güçleştirir. Bu durum da dişleri,dişeti hastalıklarına ve çürüğe yatkın hale getirir.
Alt ve üst çene dişlerinin hatalı çarpmaları dişlerde aşınmalara sebep olabilir. Çiğnemede ve konuşmada problemler meydana gelebilir.
Çocukların ilk kontrolü yedi yaşından geç olmamalıdır. Çocuğunuzda ağızdan solunum, parmak emme, tırnak yeme gibi alışkanlıkların bulunması dişlerde ve çene gelişiminde aksaklığa neden olacağından erken tedavi gerekebilir.
Bu dönemde teşhis edilen problemlerin erken tedavisi sonucu, mevcut problem ya tamamen ortadan kaldırılabilir ya da ileri yaşlarda yapılacak olan ikinci aşama ortodontik tedavinin daha kolay ve kısa sürede tamamlanmasına yardımcı olur.
Erken tedavi ile dişlere ve çevre dokulara zarar verebilecek kötü alışkanlıkların önüne geçilir. Üst solunum yollarına ait yapı ve fonksiyon bozukluklarının, ilgili tıp dalları ile koordinasyon halinde çalışılarak tedavisi yapılır. Çene gelişimine ve daimi dişlerin konumlanmasına rehberlik oluşturulur. Aynı zamanda çocukların fiziksel görüntüsü olumlu yönde değişeceğinden sosyal yönden özgüvenine katkıda bulunulmuş olur.
Genellikle aktif ortodontik tedavi, daimi dişlenmenin tamamlandığı, 9-14 yaşları arasında başlamaktadır. Ama hangi yaşta olursa olsun yetişkinlere de ortodontik tedavi yapılmaktadır.
Braketler ve teller düşünüldüğünde ilk akla gelen çocuklar olsa da, çok sayıda yetişkin hem estetik hem de fonksiyonel problemlerine çözüm bulabilmek için ortodontik tedaviye baş vurmaktadır. Günümüz teknolojisi sayesinde daha az görünen ve daha rahat kullanılabilen braketler ya da plaklar ortodontik tedavi amacıyla kullanılmaktadır.
Birçok yetişkinin endişesi sosyal yaşamda ya da iş ortamında gülümsediğinde braketlerden kaynaklanan çirkin görüntünün oluşmasıdır. Bu nedenle ortodontik tedaviyi değerlendirmezler. Oysa lingual ortodonti yani dişlerin görünür yüzeylerinden değil, ağız içine bakan iç yüzeylerinden braketlenmesi mümkündür. Ya da Invisalign tekniği ile bir dizi özel, şeffaf plaklar hazırlanarak ortodontik tedavi yapılabilir.
Ortodontik tedavi esnasında:
Her yemekten sonra dişler fırçalanmalıdır.
Diş araları, arayüz fırçaları ve diş ipleri kullanılarak günde en az bir defa (mümkünse yatmadan önce) temizlenmelidir.
Tedavi boyunca randevulara aksatılmadan gidilmelidir.
Tedavi için hazırlanan apareyler tarif edildiği şekil ve sürede düzenli olarak takılmalıdır.
Apareylerin kırılma ya da kopmasına neden olabilecek gıdalar (şeker, sakız, karamel, lokum, gazlı içecekler vb) tüketilmemelidir. Sert yiyeceklerden (çerez, kızarmış ekmek, vb) mümkün olduğunca uzak durulmalı, yiyecekler küçük lokmalar halinde, yavaşça yenmeli ve ön dişlerle ısırma, koparma hareketi yapmaktan kaçınılmalıdır.
Ortodontik tedavi
Vakadan vakaya değişmekle birlikte ortodontik tedavi süresi ortalama 1 yıl sürer. Bazı durumlarda daimi dişlerin çekilmesi gerekebilir. Bu durum çenelerin küçük, diş sayısının fazla olduğu durumlarda söz konusu olabilir. Çeşitli röntgen analizlerinde (sefalometrik film gibi) bazı hesaplamalar yapılarak bu durumun gerekli olup olmadığına karar verilir.